Prastary Kościół Poznański

 „Słyszy się niekiedy zdanie, że należy oderwać się od przeszłości w imię budowania lepszego jutra nie obciążonego balastem minionych dziejów. Chyba nie ma nic bardziej fałszywego, jak tego rodzaju pogląd. Wszystko, co chcemy tworzyć w przyszłości, musi się opierać na fundamentach czasów minionych. Obserwacja codziennego życia wykazuje, że nasze dzieła współczesne są kruche i nietrwałe, jeśli nie potrafimy ich oprzeć na solidnych fundamentach przeszłości. Stąd tworzenie nowego zaczyna się od pełniejszego poznania tego, co dokonało się w przeszłości.”

Od tych poruszających słów Arcybiskupa Antoniego Baraniaka rozpoczyna się niezwykły album Pervetusta Posnaniensis Ecclesia - Prastary Kościół Poznański wydany przez Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu. Perła w moim księgozbiorze, która zawsze będzie mi przypominać o bogatej i wielowiekowej historii Kościoła, którego ważną częścią jest Kościół Poznański. 

W albumie zostało zamieszczonych prawie sto archiwaliów, a znajdziemy wśród nich papieskie bulle, dokumenty kardynalskie, biskupie oraz pochodzące od władców świeckich z okresu od początków Archidiecezji Poznańskiej do 1821 r. Historia od wieków zapisana jest w dokumentach, które z troską zbierano i przechowywano dla kolejnych pokoleń. Dziś stanowią one nie tylko cenną pamiątkę, ale również są elementem naszej chrześcijańskiej tożsamości. Kiedy myślimy o początkach chrześcijaństwa w Polsce musimy wspomnieć o ziemiach poznańskich i biskupie Jordanie. Archiwum Archidiecezjalne strzeże najstarszej bulli papieskiej z 1386 r., dokumentów fundacyjnych klasztoru cysterskiego w Obrze czy królewskich pieczęci. Te niezwykłe dokumenty zachowane do dnia dzisiejszego możemy podziwiać na kartach albumu na pięknych, artystycznych fotografiach, które robią wielkie wrażenie. 

Ogromnym walorem albumu jest wielce trafny wybór dokumentów, którego dokonał ks. kustosz dr Rafał Rybacki. Dzięki niemu spośród tak wielu zgromadzonych w Archiwum skarbów wybrano te, które najpełniej przedstawiają obraz Poznańskiego Kościoła przez kolejne wieki. Ks dr Rybacki jest również autorem tekstów zamieszczonych w albumie, które stanowią uzupełnienie fotografii i nadają im kontekstu oraz nie tylko historycznego, ale również kulturowego i społecznego tła. Właśnie za sprawą opisów fotografie zdają się ożywać i opowiadać historie, które porywają, intrygują i nie pozostawiają czytelnika bez odpowiedzi na żadne pytanie. 

W albumie znajdziemy ślad polskich królów, poznańskich biskupów i papieży. Zachwycające fotografie i teksty tworzą razem coś na kształt misternego arrasu przedstawiającego mapę Archidiecezji Poznańskiej.

W albumie wskazano wszystkich biskupów, a następnie arcybiskupów poznańskich oraz arcybiskupów metropolitów poznańskich na przestrzeni kolejnych lat. Z uwagi na obszerność niezwykłych zbiorów niniejszy album jest pierwszym tomem. Druga część, nad którą trwają właśnie prace, będzie obrazem lat 1821-2016, a znajdą się w nim wybrane dokumenty Arcybiskupów Metropolitów Poznańskich oraz inne archiwalia z tego okresu. 

Należy przyznać, że album został wydany w sposób niezwykle estetyczny i po prostu piękny. Fotografie mają walor iście artystyczny, a opisy są subtelnym uzupełnieniem, które nadaje sensu i treści podziwianym obrazom. Gdy patrzę na kolejne karty albumu, przepełnia mnie duma, że jestem jakaś maleńką cząsteczką tej archidiecezji, która ma tak wielką i imponującą historię.

Album można zakupić podczas wizyty w Archiwum Archidiecezjalnym w Poznaniu, do czego gorąco i serdecznie Was zapraszam. 

Nie byłoby tego albumu ani naszej świadomości historii archidiecezji, gdyby nie tytaniczna praca Archiwum Archidiecezjalnego i wielkie zaangażowanie oraz pasja ks dr R. Rybackiego.

 Dzięki temu, że wiemy, skąd jesteśmy, możemy dalej iść. Tradycja Kościoła, wielowiekowa historia zawsze będzie naszą spuścizną, naszym darem i zadaniem. Mam ogromny szacunek do ludzi, którzy pielęgnują te maleńkie kawałeczki układanki dziejów, składając je w piękną mozaikę, która nie tylko jest dla współczesnych ludzi ozdobą, ale nade wszystko - drogowskazem. Bez solidnych fundamentów przeszłości runą wszystkie budowle. Za tę dbałość o nasze wczoraj jestem dziś pełna wdzięczności - dla lepszego jutra. 

Powiedzieć, że jestem pod wrażeniem tego albumu to jakby nic nie powiedzieć. Stawiam go na honorowym miejscu na półce i sięgam do niego jak do najcenniejszych pamiątek z przeszłości, które stworzyły mnie taką, jaka jestem dziś.

Album wydało Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu przy współpracy Wydawnictwa Miejskiego Posnania. 

Tekst i wybór dokumentów - ks dr Rafał Rybacki 

Autorem zdjęć są Aleksandra Wiśniewska i Danuta Wiśniewska.